Прыпеўкі

Дай, божа, усяго, 
Чаго хочацца: 
Паспаць, паляжаць, 
Паварочацца! 

Рассыпся, гарох, 
А я пазбіраю, 
Раздайся, народ, 
А я – пагуляю! 

Мяне татка гадаваў – 
Уволю хлеба не даваў, 
Каб я шыбка не расла – 
Хутка замуж не пайшла! 

Расці, каравай, 
Вышэй тое печы, 
Каб было дзе ўчатырох 
Каравай сцярэгчы! 

Ты, Марыйка, дзе бувала, 
Можа ў лесе зімавала? 
Гарод гарадзіла, 
Красачкі садзіла! 

Мы пасеялі гарох – 
Вырасла люцэрня. 
Аграном развёў рукамі: 
- Пераблытаў зерне! 

Ой, дай, божа, у добры час, 
Як у людзей, так і ў нас. 
Вясёла гадзіна – 
Каб жыта радзіла! 

Прымаўкі пра ежу

Памаўчы, язычок, калі ясі, а не памаўчыш – трасцу з’ясі. 

Галоднай курцы зярнятка на думцы. 

Як не пад’ясі, дык залатую карэту прадасі. 

Галодныму цыганы сняцца. 

Як маем, так ужываем. 

Гора было ваша, што перапрэўшы была каша, - цяпер бы з’елі й такой, да няма ніякой. 

Нюхай, ды не рухай. 

Прыйшлі вестачкі, што хочацца естачкі. 

Спадзяваўся дзед на мёд, ажно і без вады спаць лёг. 

Не ліжы таўкача – лысы будзеш. 

На спіне шоўк, а ў жываце шчоўк. 

На пузе шоўк,а ў пузе шчоўк. 

Чужы хлеб смачнейшы. 

Ашчандзаўся, ашчандзаўся: хлеб з’еў, а квас астаўся. 

Сядзі, баба, да вечара, табе бліноў напечана. 

Хто бульбы не з’еў, той галодны чалавек. 

Без капусты жываты пусты. 

Кошкі мяса ядуць, табе косці аддадуць. 

Есць як кот: колькі важыць, столькі і з’есць. 

Лішняга і свінні не ядуць. 

Не мёд усё тое, што соладка. 

Смачнае не пераясі і чыстае не пераходзіш. 

Пераборны заўсёды галодны. 

Хто перабірае – з голаду памірае. 

Не дорага ежка, дорага пацешка. 

Хоць без пацешкі, але ў сподачку. 

Абед не ў даед. 

Абед не ўцячэ, з’ясце. 

Хто есць нажом, той з’есць ражон. 

Хто пад’еўшы, не аддыша, таго Бог за свінню запіша. 

Прымаўкі пра месяцы

Студзень

Люты

Сакавік

Красавік

Травень \ май

Чэрвень

Ліпень

Жнівень
Кожная хата ў жніўні багата. 
Што ў полі ўродзіць, жнівень знаходзіць. 

Верасень
Як настаў верасень, дык туман кожны дзень. 
У верасні ліст на дрэве не трымаецца. 

Кастрычнік

Лістапад

Снежань
Снежань зіму пачынае, а год сканчае. 
Снежань зямлю грудзіць, хаты студзіць. 

Выбар імя: народныя правiлы

Iмя (асабовае, хрэсьбiннае, хатняе, свойскае, сямейнае, родавае, мянушка) — персанальны знак чалавека, якi спрыяе вызначэнню яго месца ў соцыуме. У культуры ўсходнiх славян, як i ў культурах iншых народаў, з цягам часу канчаткова аформiлася iдэя аб тым, што iмя — гэта ключ да жыццёвага поспеху, код прыродна-касмiчнай i духоўнай сувязi памiж прадстаўнiкамi розных пакаленняў, гэта жыццёвая мадэль гiсторыi, якая абавязкова паўторыцца на новым вiтку роду чалавечага. 

Адным з этапаў уключэння ў склад сям’i быў абрад надання чалавеку iмя. Праз яго нованароджаны далучаўся да свету людзей, да соцыуму, якi браў на сябе адказнасць за яго. Больш значным i высокiм у гэтым выпадку было iмя бацькi, ад якога дзецi атрымлiвалi "iмя па бацьку", сваю Бацькаўшчыну. Нашы продкi былi перакананыя ў тым, што iмя фармiруе, складае, робiць, утварае чалавека. Ва Украiне казалi: "Прыбяры пня, дай яму iмя — i будзе з яго чалавек!". 

Народнае светаўспрыманне заўсёды было заснавана (мела сваiм падмуркам) на самых шырокiх i вобразных асацыяцыях. У народзе было распаўсюджана ўяўленне аб тым, што калi дзiцяцi даць iмя вядомага чалавека, дабрадзейнага, паспяховага, гаспадарлiвага i г.д., то да яго пяройдуць добрыя якасцi гэтага чалавека. I наадварот, нiколi не давалi дзiцяцi iмя сваяка, якi загiнуў, самазабойцы, п’янiцы, гультая i г.д. 

Са з’яўленнем хрысцiянства славяне даведалiся аб царкоўным календары i так званых "святцах". Абрад надання iмя пачалi аб’ядноўваць з абрадам хрышчэння. Акрамя гэтага, у цэрквах адмаўлялi ў хрышчэннi тых дзяцей, iмёны якiх не адпавядалi святцам. 

На працягу не аднаго стагоддзя ў славян iснавалi падвоеныя iмёны: адно давалi па святцах i выкарыстоўвалi пры хрышчэннi, другое давалi "па звычцы" — язычнiцкае або народнае. 

Адно з царкоўных правiлаў гучыць так: выбiрайце iмя свайму дзiцяцi ў межах 10-15 дзён да i пасля дня яго нараджэння. Але ў народзе i сёння перакананыя, што ў вызначальных, значных момантах жыцця неабходна iсцi "па сонцы", выключна наперад. Таму пажадана выбiраць у святцах iмя непасрэдна ў дзень нараджэння дзiцяцi цi ў блiжэйшыя днi пасля яго нараджэння, але нi ў якiм разе не кранаць перыяд, якi папярэднiчаў нараджэнню, i тым самым вяртаць жыццё дзiцяцi назад. 

Пры хрышчэннi па царкоўным абрадзе чалавеку не проста надаецца iмя (пэўнае спалучэнне гукаў). У гэты момант хрысцiянiн разам з iмем атрымлiвае святога-ахоўнiка, якi будзе нябачна ахоўваць, дапамагаць, засцерагаць чалавека на працягу ўсяго яго зямнога жыцця. Таму калi выбiраеце iмя свайму дзiцяцi, неабходна дакладна ведаць i памятаць, iмя якога святога ён бярэ "ў спадчыну", хто непасрэдна будзе яго зямным ахоўнiкам. 

Кожны са святых, якi ўшаноўваецца ў царкоўным календары ў той цi iншы дзень, прайшоў свой жыццёвы шлях, здзейснiў толькi яму перадвызначаны Богам жыццёвы подзвiг, таму i заняў адпаведнае месца ў царкоўнай гiсторыi. Але народная перакананасць у тым, што дзiця, якое атрымала iмя ў гонар гэтага святога, пражыве падобны лёс, засталася. Таму называць дзiця iмем праведнiка (прападобнага, свяцiцеля, евангелiста) — да дабра, а iмем вялiкапакутнiка — прадвызначыць пакутнiцкi лёс дзiцяцi. 

На працягу некалькiх стагоддзяў сярод усходнiх славян iснавала традыцыя першым народжаным дзецям даваць iмёны дзядуляў i бабляў. Пры гэтым першы сын атрымлiваў iмя дзеда па бацькоўскай лiнii, другi — па лiнii мацi. Таксама рабiлi i пры вызначэннi iмёнаў для дзяўчат. 

Нашы продкi былi перакананыя ў тым, што нельга даваць дзiцяцi iмя бацькi, мацi, брата, сястры, iмёны ўсiх тых, хто жыве ў хаце, "даваць iмя на iмя". Бо лiчылася: "адзiн звядзе другога са свету". Гэта забарона тлумачылася яшчэ i тым, што на дваiх членаў сям’i будзе адзiн святы-ахоўнiк, i ён не здолее засцерагчы адразу абодвух, а тым больш траiх. (Напрыклад, бабуля Таццяна, мацi Таццяна i дачка Таццяна.) 

Кiруючыся прынцыпам падабенства, катэгарычна забаранялася даваць дзiцяцi iмя малога, якое памерла. 

У выпадку смерцi дзяцей у сям’i пры хрышчэннi дзiцяцi давалi iмя так званых "моцных" у энергетычным плане святых: Мiкалая, Андрэя, Марыi i iнш. 

Імя дало назву сямейнаму святу — iмянiны. Гэта дзень ушанавання таго святога, у гонар якога дзiцяцi далi iмя.